دکتر محمد علی زارعیان

دستیار تخصصی طب سنتی

یکی از شکایتهای شایع بیماران در سنین مختلف سختی دفع و مشکلات ناشی از آن می باشد. متاسفانه بسیاری از بیماران نیز برای رفع این مسئله دست به دامن داروهای مسهل مثل سنا و مشتقات آن می گردند و مداومت آنها در مصرف این داروها منجر به بروز عوارض ناشی از آنها و نیز وابستگی به مصرف دارو جهت دفع می گردد. بماند که مصرف مسهلها به منظور راحتی در دفع از نگاه طب قدیم به شدت نهی شده است چرا که این کار باعث دفع ترشحات ضروری بدن، تغییر قهقرایی در ترکیب سیالات مختلف در تمام بدن، کاهش طول عمر و افزایش استعداد ابتلا به بیماریهای صعب العلاج می گردد.

از نگاه طب قدیم بضی از اسباب بروز یبوست و دفع سخت مدفوع به شرح زیر است:

• مصرف غذاهای خشک مزاج مثل ذرت و ارزن و بلوط و سماق و خوراکیهای ترش و تند یا ظاهرا خشک مثل گوشتهای نمک سود و خشک نمونه امروزی آن سوسیس و کالباس و همچنین نان خشک و غذاهای کبابی و سرخ کردنی.
• عدم دفع در زمان مناسب و پس زدن رفلکسهای دفعی؛ بسیاری از افراد عادت دارند در زمان کار یا در مهمانی و سفر به دلایل مختلف از دفع به موقع مدفوع خودداری کنند و این مسئله از دلایل شایع بروز یبوست می باشد.
• ضعف عضلات شکم مثل افراد با مباشرت بیش از حد.
• مصرف داروها و خوراکیهایی کاهنده حرکات روده مثل برنج و بسیاری از داروهای کاهنده فشارخون و آنتی هیستامین ها.
• عدم ترشح مناسب صفرا به داخل روده که معمولا ایجاد یبوستهای دردناک می کند.
• از دست دادن بیش از حد مایعات به دلایلی مثل تعریق زیاد.
• ابتلا به سوء مزاج گرم یا خشک کبد یا معده.
• انسداد مسیر دفع به دلیل وجود عواملی که مسیر را ببندد مثل کرمهای بزرگ روده یا تومورها.

اگر از یبوست رنج می برید به خصوص اگر جدیدا به آن دچار شده اید، حتما به پزشک مجرب مراجعه کنید تا در صورت نیاز بررسی و درمانهای لازم را انجام دهد. بسیاری از بیماران مبتلا به یبوست نیاز به تعدیل مزاج دارند که برای این کار مراجعه به درمانگر مجرب ضروری است. در صورت اطمینان از نبود مشکلات اساسی موارد زیر می تواند به رفع یبوست کمک کنند:

انجیر خشک خیسانده در آب یا آب عسل پیش از غذا، سوپها و آشهای ساده ای که در آن روغن بادام شیرین یا زیتون ریخته شده، خوردن سیب یا انار با فاصله مناسب بعد از غذا، مصرف یک قاشق سوپخوری خاکشیر و یک تکه نبات در یک لیوان آب گرم به صورت ناشتا، استفاده از نعنا یا ریحان کنار غذاها، مصرف همراه انجیر و گردو به عنوان تنقل در طی روز، مصرف ناشتای انجیر خیسانده، مصرف ناشتای تعدادی مویز هسته گرفته یا کشمش، پرهیز از مصرف غذا بدون اشتها، خودداری از پس زدن رفلکسهای دفعی، ماساژ شکم به صورت ساعتگرد با روغن بادام شیرین، خوردن به موقع صبحانه و صبح زود از خواب بیدار شدن و ورزش.

ضمنا سعی کنید از ملینها به صورت مداوم استفاده نکنید و هرچند گاه یک نوع را برگزینید تا از کاهش تاثیر آنها و بروز عوارض در امان باشید.